After a long hiatus due to obvious reasons, yesterday label associates GONCALO ALMEIDA & DIRK SERRIES played an exclusive duo performance at Jazzblazzt in The Netherlands. Open air at the lovely OZO LAND location.

OPDUVEL was there too and here’s his review (in Dutch) along with some lovely photos.

Eindelijk: het mag weer. Na een lange concertloze periode rijdt Opduvel naar het Limburgse plaatsje Hunsel om aldaar het live-optreden van gitarist Dirk Serries en bassist Gonçalo Almeida te beluisteren en aanschouwen. Het zijn twee muzikanten die allerminst stil hebben gezeten, want van beiden is de afgelopen maanden het nodige op geluidsdrager verschenen. Zo hebben zij begin dit jaar (op dezelfde dag) beiden een solo-album uitgebracht op Serries’ label A New Wave of Jazz.

Het concert van vanavond wordt georganiseerd door JazzBlazzt, een organisatie die net als de muzikanten altijd bezig is en bij tegenslag zoekt naar uitwegen om toch livemuziek te kunnen bieden. De openluchtlocatie Ozoland leent zich uitstekend voor een concert waarbij de nog geldende coronaregels kunnen worden nageleefd. Een twintigtal mensen vindt de weg naar Hunsel om te genieten van twee akoestische sets.

Serries en Almeida zijn muzikanten met meerdere gezichten. Serries komt uit de ambient- en noisehoek, maakte de omslag naar vrije improvisatie en is ook minimalistisch in de weer in zijn project Tonus. De gitarist is een eeuwige zoeker, hoorbaar en zichtbaar bezig om nieuwe wegen en geluiden – hoe klein ook – te vinden en te exploreren. Dat laatste kan ook gezegd worden van Almeida. De Portugees speelt basgitaar, waarmee hij vaak muziek maakt die gebaseerd is op luide grooves en riffs, terwijl hij als contrabassist veel subtieler te werk gaat, soms met een elektronische toevoeging of met behulp van accessoires, maar soms ook slechts gebruikmakend van zijn handen en een strijkstok, zoals op zijn solo-album.

Het concert bij Ozoland is er een van akoestische verkenningen. Beide innovatief aangelegde muzikanten onderzoeken de mogelijkheden van hun instrument en die van het samenspel. Op het eerste gehoor lijken twee pure individualisten aan het werk, maar al snel wordt duidelijk dat de door elkaar heen gespeelde klanken op elkaar zijn afgestemd, niet door gemaakte afspraken maar in het moment, waarbij Serries en Almeida zo nauw op elkaar aansluiten dat het moeilijk te horen is wie de aanzet geeft en wie respondeert op de ander. Het is muziek waarvan de losse onderdelen net zo belangrijk zijn als het geheel en het individualisme niet te lijden heeft onder het samenspel.

De muzikanten kiezen vanavond voor een redelijk ingetogen aanpak. De muziek klinkt ook niet luid, maar hard genoeg om details te kunnen horen. En van details stikt het in de vier improvisaties die over de twee sets zijn verdeeld. De eerste improvisatie begint aftastend, om van daaruit te groeien naar een stuk waarin Serries een wat weerbarstige, soms Derek Bailey-achtige rol aanneemt en Almeida wat melodieuzer in de weer is. Het lijkt of er gaandeweg steeds meer vrijheid ontstaat, wat zich uit in de inzet van onconventionele middelen en geluiden. Zo bevat de improvisatie een gedeelte waarin beiden krakende geluiden produceren met behulp van een dun metalen staafje (Serries) en een omgekeerde strijkstok (Almeida). Verderop vinden de twee muzikanten elkaar in schurende klanken.

In de openlucht heb je natuurlijk bijgeluiden, met name van vogels. Soms lijkt het erop dat die vogels responderen op het spel van de twee muzikanten. Kraaien en zangvogels zijn gedurende het hele concert te horen. Ook komt een keer een tractor voorbij rijden. Het is nauwelijks een stoorzender en draagt bij aan de ontspannen sfeer die op het podium heerst. Serries en Almeida spelen daar een spel van aantrekken en laten vieren, en van noten afknijpen en loslaten. In dat laatste is vooral Serries onnavolgbaar. Almeida speelt een fraai sologedeelte met hoge tonen, waarna van beiden een minimalistisch gedeelte volgt met slechts een spaarzaam aantal noten.

De tweede improvisatie is korter en wat dynamischer dan de eerste. Serries gebruikt een houten stokje om wat scherpere, pikkende klanken uit zijn instrument te halen. Mooi is het gedeelte waarin beide muzikanten tokkelend in de weer zijn. In het eerste stuk na de pauze beweegt Almeida zijn strijkstok over het hele instrument, niet alleen over de snaren, maar ook over het onderste gedeelte en zelfs over de steun waar het instrument op rust. Korte vegen (beiden), stuiterende hoge klanken (Almeida), wrijvende geluiden met een metalen voorwerp (Serries), het bespelen van de snaren met een brush (Almeida), zachtjes slaan op de klankkast (beiden): er valt niet alleen auditief wat te beleven maar ook visueel. Daarbij is er steeds focus en staan de niet gebruikelijke middelen ten dienste van de muziek, van de improvisatie waarin de muzikanten even last hebben van een storing in de geluidsinstallatie, die echter niet af kan doen aan de boeiende verrichtingen op het podium.

Almeida maakt indruk door zijn bas te bespelen met twee mallets, terwijl hij een stok die eruit ziet als een dikke breinaald door de snaren heeft gestoken. Met de mallets slaat hij op de snaren, op die stok en op de kam. Serries geeft zijn kompaan de ruimte, zoals dat andersom gebeurt als Serries met behulp van een liniaal soleert. Soms dreigt het gitaargeluid het af te leggen tegen het vollere en bredere geluid van de contrabas, maar steeds blijft Serries’ spel genoeg hoorbaar om de spitsvondigheden in zijn spel te kunnen ontdekken. In de laatste improvisatie vinden de twee elkaar in een ritme, waarna een gedeelte volgt waarin Almeida de diepte van zijn instrument naar voren laat komen en Serries in contrast hoge pieptonen produceert door de snaren achter de kam te beroeren.

Met een ferme zwiep met zijn strijkstok beëindigt Almeida het concert. Een uur lang heeft het publiek mogen genieten van akoestische improvisaties van twee bedrijvige muzikanten die elkaar goed aanvoelen, schijnbaar achteloos muzikale uitdagingen aangaan en met vrij beheerst spel maar ook in totale vrijheid hun niet geringe muzikale kunnen etaleren. Luisteren naar dit soort muziek is al een enerverende bezigheid, er ook naar kunnen kijken geeft de muziek een absolute meerwaarde. Dit eerste concert sinds lange tijd smaakt naar veel meer.